Wspomaganie rozwoju dzieci i młodzieży

Przedstawiam opis prawidłowego rozwoju dziecka w pierwszym roku życia. Musimy jednak wziąć pod uwagę to, że każde dziecko ma swoje indywidualne tempo rozwoju i opis poszczególnych jego etapów jest dużym uproszczeniem. Nie wszystkie dzieci osiągają w tym samym czasie przedstawione na dany etap umiejętności. Kiedy opisuję charakterystyczne zachowania na dany wiek to nie znaczy, że wszystkie dzieci będą się tak zachowywać. Niektóre osiągną pewne umiejętności wcześniej inne później.

Za to bardzo ważne jest to aby dziecko przeszło przez wszystkie etapy rozwoju po kolei i aby umiejętności opanowało poprawnie jakościowo.

Noworodek

Noworodek donoszony to taki , który urodził się między 37 a 41 tygodniem ciąży. Masa noworodka płci męskiej wynosi średnio 3100- 3400g, a płci żeńskiej 3000-3200g. Wahania masy ciała mieszczące się w granicach normy- 2500-4600g.

Noworodki urodzone przed 37 tygodniem ciąży to wcześniaki. Masa urodzeniowa często nie przekracza 1100-2500g.

Po porodzie noworodki oceniane są ze względu na 5 czynników ( skala Apgar):

tętno ( norma ok.. 140 uderzeń na minutę)
sprawny oddech z głośnym krzykiem
dobre napięcie mięśni
różowa skóra
żywa reaktywność na bodźce

Maksymalna liczba punktów – 10, oceniane w 1, 3, 5 i 10 minucie życia dziecka

 9-10 pkt dobry stan noworodka

 7-8 pkt zmęczenie dziecka porodem

 4-7 pkt zamartwica średniego stopnia

 1-3 pkt zamartwica ciężka

U noworodka urodzonego w zamartwicy stwierdza się bladość powłok, zwolnienie tętna ( poniżej 100), słabo wyczuwalne, głuche tony serca, zaburzenia oddechu, napady okresowego bezdechu, drgawki, drżenie rączek, znaczne osłabienie lub zniesienie odruchów

U niedojrzałego wcześniaka zagrożenie nieprawidłowym rozwojem psychoruchowym jest zdecydowanie większa niż dziecka urodzonego o czasie. U nich częściej dochodzi do krwawień śródczaszkowych spowodowanych niedotlenieniem tkanki nerwowej i drobnych naczyń, urazem mechanicznym, uciskiem lub dużym ciśnieniem działającym na głowę w czasie przechodzenia jej przez kanał rodny.

Im mniejsza masa urodzeniowa tym noworodek jest bardziej narażony na :

zaburzenia oddechowe (niedorozwój pęcherzyków płucnych)
retinopatie (uszkodzenie siatkówki oka)
obniżenie odporności – ciężkie infekcje

U dojrzałego noworodka krwawienia śródczaszkowe obserwuje się w splotach naczyń włosowatych, znajdujących się w komorach bocznych mózgu. Przy przerwaniu ścianek naczyń splotu krew wylewa się do komór bocznych czego konsekwencją jest ich poszerzenie. Wylana krew rozpycha przestrzenie komór albo poszerza sploty, potem krew krzepnie ( nierówne obrysy splotów) i krzep stopniowo zostaje rozpuszczony – wylew się organizuje. Trwa to parę tygodni i może mieć wpływ na rozwój ruchowy dziecka.

Wylewy śródczaszkowe określa się w skali od 1 - 4

Wylewy 1 i 2 stopnia są niewielkie. Dzieci wymagają opieki neurologa, często usprawniania, na ogół z dobrym rokowaniem odległym
Wylewy 3 i 4 stopnia zagrażają Mózgowym Porażeniem Dziecięcym, wymagają opieki neurologa i systematycznego usprawniania

Najcięższe wylewy 4 stopnia powoduje wylew do tkanki mózgu, z rozpychaniem jej, tworzeniem jam.

Niedotlenienie tkanki mózgowej prowadzi do uszkodzenia komórek nerwowych na obrzeżach tkanki nerwowej – wokół przestrzeni płynowych wewnątrz i na zewnątrz mózgu. Komórki te w wyniku zmniejszonego dopływu krwi i tlenu obumierają. Z czasem są one spłukiwane przez płyn mózgowo rdzeniowy. Komórki te nie regenerują się ,co prowadzi do trwałego poszerzenia przestrzeni płynowych- zarówno komór jak i przestrzeni podogonowych. Może mieć to dalsze konsekwencje związane z rozwojem psychoruchowym dziecka , które mogą być stwierdzone dopiero w okresie wczesnoszkolnym

Noworodek rodzi się wyposażony w szereg odruchów pierwotnych (to jest takich, które pojawiły się w łonie matki). Powinny się one wyhamować do końca pierwszego roku życia dziecka.

Przykładowe odruchy to:

1. Odruch Moro: przestraszone hałasem, nagłym ruchem, niespodziewanym bodźcem dotykowym lub świetlnym dziecko gwałtownie rozprostowuje rączki i nóżki, jakby się chciało czegoś uchwycić, a następnie przyciska mocno rączki do siebie, zaciskając przy tym piąstki, jakby chciało kogoś objąć.

2. Odruch Toniczny Błędnikowy: kiedy dziecko zegnie głowę w przód następuje zgięcie rąk i nóg, jeżeli głowa niemowlęcia odegnie się nieco do tyłu nastąpi wyprost rąk i nóg

3. Odruch chwytny dłoni: kiedy podasz dziecku swój kciuk lub wsadzisz mu coś do rączki, natychmiast zaciśnie palce z taką siłą, że jesteś w stanie unieść dziecko do góry.

4. Odruch Babińskiego: kiedy połaskoczesz dziecko po podeszwie stopy, małe palce zegną się do środka natomiast duży palec wygnie się do góry.

5. Odruch szukania: kiedy delikatnie muśniesz dziecko w policzek zobaczysz jak delikatnie odwraca główkę w tę stronę i otwiera buzię, gotowe do ssania.

6. Odruch kroczenia: podtrzymując dziecko w pozycji pionowej pod paszkami w taki sposób, by stópkami dotykało ziemi zobaczysz jak stawia krok za krokiem jakby chodziło

7. Odruch ssania

Więcej na temat odruchów – w zakładce odruchy

Noworodek więcej czasu śpi niż ma okresów aktywności.

Typowa pozycja noworodka to pozycja zgięciowa. W leżeniu na brzuchu ramiona przywiedzione są do tułowia, łokcie skierowane są ku tyłowi i nieco na zewnątrz a piąstki są zaciśnięte. W leżeniu na brzuchu noworodek unosi miednicę nad podłoże. Nogi ma zgięte w stawach biodrowych, kolanowych.

Jakie powinno być prawidłowe (typowe) napięcie, z którym rodzi się noworodek?

Obniżone napięcie mięśniowe w osi głowa – tułów (w " centrum"), a podwyższone w rękach i nogach.

Jeżeli dziecko urodzi się z bardziej obniżonym, od typowego, napięciem mięśniowym może kompensacyjnie bardziej usztywnić ręce i nogi. Dlatego trudno jest go przebrać czy wyprostować ręce. Jest to grupa dzieci, która trafia do fizjoterapeutów z powodu podwyższonego napięcia mięśniowego.

Co się dzieje w pierwszym miesiącu życia ?

Dziecko w pierwszym miesiącu życia uczy się podnosić nieznacznie głowę nad podłoże i utrzymać ją chwiejnie i ukośnie przez 3 sek. Nadal widoczna jest pozycja zgięciowa ciała.

W leżeniu na brzuchu łokcie nadal cofnięte w stosunku do barków. W leżeniu na plecach zwrot głowy w którąś ze stron powoduje oderwanie przeciwnego barku od podłoża i skośne ustawienie miednicy.

Leżąc na plecach dziecko kopie nogami obunóż i naprzemienne najczęściej wzdłuż podłoża, podpiera nogi na piętach. Ustawia je w lekkim odwiedzeniu i rotacji zewnętrznej, stopy zginają się podeszwowo i grzbietowo.

W drugim tygodniu życia można zauważyć, że dziecko zaczyna przeciągać się podczas snu lub po obudzeniu.

Jak rozwija się wzrok i słuch?

W trzecim tygodniu dziecko zaczyna słyszeć dźwięki o średniej i słabej sile. Jest to związane z tym, że przewody słuchowe zaczynają się oczyszczać z wód płodowych, które początkowo chroniły ucho noworodka przed nadmiernym hałasem.

Dziecko zaczyna rozpoznawać głos mamy. Zaczyna zatrzymywać wzrok na bodźcu w jego polu widzenia. Oczy jednak lub oko ustawione są nieruchomo na obiekcie.

Niemowlę częściej patrzy na obiekty migocące niż statyczne. Zatrzymuje też twarz na twarzy badając jej zewnętrzne elementy. Zauważa też kontrasty.

U dziecka branego na ręce widoczny jest odruch warunkowego ssania. Dziecko wykonuje niecierpliwe ruchy głową, jakby szukając piersi. Utrzymuje się on do 3 miesiąca życia.

Pod koniec 4 tygodnia głowa dziecka powinna zrobić się kształtna, znikają obrzęki i zaczerwienienia. Wydłuża się okres czuwania do około 30-60 minut parę razy w ciągu dnia.

Noworodek powinien zareagować na ostry dźwięk dzwonka np. płaczem lub uciszeniem się. Powinien wydawać gardłowe dźwięki, uśmiechać się -ale nie jest to jeszcze uśmiech społeczny ( na kontakt z drugim człowiekiem).

Potrafi wyrazić swoje zadowolenie z kontaktu z innymi i niezadowolenie gdy jest głodne, coś go boli lub potrzebuje kontaktu .

Rady dla rodziców:

Dziecko ma wyostrzony zmysł dotyku. Dlatego potrzebuje bliskiego kontaktu z bliskimi osobami. Na zmysł dotyku bardzo korzystnie wpływają masaże. Polecam masaż Shantala, który poza stymulacją dotykową ma działanie wyciszające i wspomagające rozwój układu nerwowego.

Masaż twarzą w twarz pozwala dziecku nie tylko doświadczyć kontaktu z rodzicem ale jest tez obiektem do obserwacji.

Aby stymulować wzrok dziecka można pokazywać mu czarno-białe obrazki z prostymi kształtami geometrycznymi, o pionowych i poziomych krawędziach. i prostych wzorach takich jak szachownica, zarysy zwierząt.

Można też przesuwać duże przedmioty , w bliskiej odległości, w linii poziomej.

Bardzo ciekawy film o rozwoju dziecka w 1 miesiącu życia można zobaczyć klikając tutaj.

Kolejny 2 miesiąc życia

ROZWÓJ RUCHOWY

W leżeniu na brzuchu dziecko uczy się unosić głowę coraz wyżej, odrywać górną część klatki piersiowej od podłoża.

Pod koniec 2 miesiąca dziecko powinno unosić głowę, choć chwieje się ona jeszcze na boki, przez ok. 10 sek. W tej pozycji jest w stanie obserwować przedmiot poruszający się po łuku w odległości 15 cm od twarzy.

Doświadczenia z leżenia na brzuchu i doświadczanie podporów dostarcza bodźców propriocpetywnych, stymuluje mięśnie prostowniki, wpływa na kształtowanie się krzywizn kręgosłupa i wpływa na ustawienie i ruchomość łopatek.

Łopatki schodzą w dół i zbliżają do kręgosłupa.

Po 6 tygodniu życia rozpoczyna się wyprost kręgosłupa w odcinku szyjnym, co pozwala na rotację tego odcinka.

Obserwuje się też coraz częściej otwarte dłonie.

W 2 miesiącu życia widoczny jest też w motoryce dziecka odruch ATOS – Asymetryczny Toniczny Szyjny. Odruch ten powinien się wyhamować do końca 3 miesiąca życia ( max. do 6 miesiąca).

Małe niemowlę jest w stanie trącać ręką zabawkę powieszoną na odległość wyciągniętej ręki (30 cm), co daje podwaliny pod koordynację oko ręka.

WZROK

W piątym tygodniu następuje dalszy rozwój koordynacji wzrokowej, zwłaszcza tzw. fiksacji: niemowlę coraz chętniej dłużej zatrzymuje wzrok na twarzy osoby lub interesującym go obiekcie. Choć siatkówka oka, która odpowiada za widzenie barw, będzie się rozwijać jeszcze do około szóstego miesiąca życia, dziecko coraz częściej zwraca uwagę na kolorowe przedmioty – zwłaszcza te o zdecydowanych barwach (szczególnie żółte, czerwone, niebieskie i zielone). Kiedy dziecko zobaczy coś, co mu się spodoba- zabawka, może wyrażać swoje zainteresowanie całym sobą: machać energicznie rączkami, nóżkami, wiercić się a nawet wyciągać rączkę w kierunku interesującego przedmiotu (choć jeszcze nie potrafi go uchwycić). Kiedy włożysz mu do rączki grzechotkę, będzie w stanie ją utrzymać przez kilka sekund, a pod koniec piątego tygodnia nawet nią wymachiwać.

Nadal rozwija się koordynacja wzrokowa. Dziecko śledzi poruszający się przedmiot po łuku od i do linii środkowej. Powoli zaczyna kształtować się widzenie obuoczne.

AKTYWNOŚĆ

W siódmym tygodniu życia widać coraz większe ożywienie w ciągu dnia, a odstępy między drzemkami zwiększają się. Dziecko łącznie przesypia ok. 15-18 godzin na dobę.

W drugim miesiącu życia rośnie też apetyt dziecka. Może domagać się częstszego karmienia niż wcześniej- nawet częściej niż co godzinę.

JAK STYMULOWAĆ ROZWÓJ MALUSZKA:

Aby stymulować rozwój ruchowy dziecka jak najczęściej kładź go na brzuchu, umożliwiając mu unoszenie głowy . Możesz położyć się z nim na podłodze i przesuwać mu zabawkę po łuku 15 cm od twarzy. Wkładaj dziecku do rączek różne zabawki, grzechotki, gryzaczki , chyba, że odruch chwytny dłoni będzie silny- dziecko cały czas będzie miało zaciśnięte dłonie.

Wtedy lepiej jest bawić się z dzieckiem większymi zabawkami tj. piłka, na których nie będzie w stanie zacisnąć dłoni i które nie będą drażniły okolicy nasady palców. Można też otwierać dłoń dziecka o swoje przedramię, przesuwać otwartą dłoń dziecka o podłoże.

Jeżeli dziecko nie chce leżeć na brzuchu , jest pewno jakaś przyczyna. Często jest to nieprawidłowe napięcie mięśniowe (za wysokie lub za niskie), kolki.

Można ułatwić dziecku utrzymanie tej pozycji podkładając pod klatkę piersiową zrolowany kocyk i ustawić ręce dziecka do podporu na łokciach.

Najlepiej jednak udać się do terapeuty NDT Bobath Baby, który pokaże jak prawidłowo wspomóc rozwój malucha.

W 3 miesiącu życia

ROZWÓJ RUCHOWY

W rozwoju ruchowym widać duży postęp.

Dziecko położone na brzuchu osiąga symetryczny podpór na łokciach , brzuchu i spojeniu łonowym, przy wyprostowanym ,na całej długości, kręgosłupie- jest to kamień milowy w rozwoju dziecka.

Potrafi unieść głowę powyżej 45 i swobodnie nią obracać, unosząc górną część klatki piersiowej nad podłoże. Miednica dziecka leży płasko na podłożu, nogi ma zgięte w kolanach, nieznacznie odwiedzione w bok.

Leżąc na plecach unosi kolana w kierunku brzucha ( podudzia równolegle do podłoża ) przez ok. 1 min.

Łączy ręce w linii środkowej i przygląda się własnym rękom i ruchom swoich dłoni . Dłonie powinny być otwarte. Zaczyna dotykać przedmioty w zasięgu rąk.

Dziecko powinno ustawiać głowę i tułów w symetrii, co umożliwia mu wydłużony odcinek szyjny i górny piersiowy kręgosłupa. Jeżeli pod koniec tego miesiąca niemowlę będzie asymetryczne ( będzie układało się w „ C” ) warto zgłosić się do terapeuty.

Zmieniają się proporcje dziecka : nóżki się wydłużają, poszerza się klatka piersiowa, przez co głowa już nie wydaje się większa od tułowia. U dziecka powinno tez zarosnąć tylne ciemiączko.

WZROK

Dziecko na tym etapie wpatruje się w źródła światła i w kolorowe, trójwymiarowe obiekty o jaskrawych barwach ( zwłaszcza czerwone i żółte).

Wpatruje się też w elementy ludzkiej twarzy : oczy, usta, nos. Staje się czujne kiedy pokazuje się mu ulubione przedmioty np. butelkę.

Uśmiecha się na widok mamy. Bada wzrokiem najbliższe otoczenie, dłużej interesuje się ruchomymi przedmiotami. Zaczyna się kształtować koordynacja obuoczna.

ROZWÓJ EMOCJONALNY

Rozwój emocjonalny w pierwszych trzech miesiącach życia związany z funkcjonowaniem dziecka. Kiedy nic mu nie dolega, jego potrzeby są zaspokojone odczuwa spokój. Ma zdolność do komunikowania swojego stanu poprzez zmianę modulacji płaczu w zależności czy jest głodne, ma mokro, czy jest zmęczone.

Dziecko często zestraja się z nastrojem matki. Jeśli matka jest zdenerwowana dziecko często jest zdenerwowane i płaczliwe. Zdarza się tak zwłaszcza w pierwszym miesiącu życia. W 2 miesiącu dziecko uspokaja się podczas spokojnego mówienia lub śpiewania mu.

4 miesiąc życia dziecka

W leżeniu na brzuchu pewnie trzyma głowę i górną część klatki piersiowej, obraca swobodnie głowę na obie strony bez zmiany symetrii tułowia.

Niemowlę podejmuje pierwsze próby naprzemiennego obciążania stron ciała i uwalniania jednej ręki do zabawki. Pojawiają się odruchy posturalne (odruch prostowania głowy i odruch amfibii), które pozwalają na kontrolę głowy i tułowia.

W leżeniu na plecach dziecko potrafi jednocześnie po raz pierwszy unieść ręce i nogi w górę. Potrafi wyciągnąć rękę w kierunku zabawki i ją chwycić chwytem dłoniowym prostym ,prawą ręką chwyta z prawej strony , lewą z lewej strony.

Potrafi wyprostować ręce i dotknąć nimi kolan, na chwilę oderwać głowę od podłoża czy od oparcia fotelika. Coraz częściej przetacza się na boki. Dziecko chwyta dowolnie, a nie odruchowo - odruch chwytny powinien już się wyhamować.

Rozwój poznawczy i społeczny

chwyta pod kontrolą wzroku
oczy zaczynają poruszać się niezależnie od ruchów głowy
potrafi długo koncentrować wzrok na przedmiotach bliskich i dalekich ,szuka wzrokiem utraconego celu
ekscytuje się nowymi zabawkami-wzrost świadomości poznawczej zaburzający niekiedy istniejący już rytm karmienia i snu
odwraca głowę w stronę dobiegających dźwięków ( już nie odruchowe) ,nasłuchuje
reaguje radością i ożywieniem na widok znanych osób
głośno się śmieje-coraz więcej głuży- pojawiają się głoski podobne do,, w’’ ,,m’’ ,,b’’
pojawiają się pierwsze oznaki rozróżniania obcych osób- umiejętność ta będzie w pełni dojrzała między 7-8 miesiącem życia
pojawia się zdolność do samodzielnego zasypiania i spania przez większość nocy

5 miesiąc życia

W leżeniu na brzuchu niemowlę aktywnie podpiera się na rękach, unosi nie tylko klatkę piersiową nad podłoże ale także brzuch.

Pojawia się taka aktywność, którą nazywany tzw. ,,pływanie’’, kiedy dziecko robi " samolot"- podnosi równocześnie ręce i nogi nad podłoże.

W leżeniu na brzuchu dziecko zaczyna unosić wyżej jedną rękę w przód do zabawki, podpiera się na łokciu drugiej ręki, co pozwala na dłużą zabawę w tej pozycji.

Na plecach dziecko sięga dłońmi do podudzi, sięgnąć po zabawkę znajdującą się w linii środkowej ciała. Robi "małe mostki" i odpychając się stopami przemieszcza się.

Zaczyna się przekręcać z pleców na brzuch i odwrotnie.

Rozwój poznawczy i społeczny

Niemowlę potrafi chwycić zabawkę chwytem dłoniowym prostym. Wyciąga ręce do zabawki nie preferując żadnej z nich.

Potrafi śledzić wzrokiem zabawkę w poziomie i pionie, podąża wzrokiem za przedmiotem, który wypadł mu z ręki

Nasłuchuje i odwraca głowę w kierunku dźwięku

Wyraża swój sprzeciw gdy na przykład nie chce jeść np. zaciska buzię

Rozpoznaje nastroje dorosłych-może się rozpłakać na ton głosu, lub mimikę dorosłego.

Może celowo płakać ,piszczeć, kaszleć ,aby przywołać uwagę rodzica- jest to spory krok w rozwoju poznawczym, w zrozumieniu prawa przyczyny i skutku

Wymawia dźwięki przypominające ,,f’’ ,,s’’ ,,th’’,,v’’

6 miesiąc życia

Podpiera się dowolnie długo na wyprostowanych rękach, unosząc górną część tułowia od podłoża
Może podpierać się na jednej wyprostowanej kończynie-druga sięga swobodnie do zabawki
Z leżenia na brzuchu zaczyna obracać się na plecy –ruch rozpoczyna biodro. Obraca się z leżenia na plecach do leżenia na brzuchu.
Leżąc na plecach chwyta za stopy, może zacząć wkładać do buzi
Chwyta stopami zabawkę
Posadzone siedzi z podparciem z przodu – plecy zaokrąglone, jeżeli ma odpowiednie napięcie mięśni stabilizujących kręgosłup
Potrafi ręką przekroczyć linię środkową ciała, co pozwala na wykonanie zamachu podczas obrotów z pleców na brzuch

Rozwój społeczny i poznawczy

Potrafi precyzyjnie chwycić zabawkę- nadal całą powierzchnią dłoni, przekłada zabawkę z ręki do ręki
Potrafi dłużej bawić się zabawkami.
Śledzi przedmioty w pełnym polu widzenia, patrzy za przedmiotem , który upadł, potrafi przenosić spojrzenie z przedmiotu na przedmiot-uważnie przygląda się obcym osobom –może na ich widok płakać.
Znane osoby zaczepia śmiejąc się i gaworząc.
Dziecko tworzy rytmiczne łańcuchy sylab ge-ge-ge da-da-da
Zaczyna reagować na własne imię

7 miesiąc życia

Sprawnie obraca się z pleców na brzuch i odwrotnie.

Z leżenia na brzuchu unosi rękę w bok, podpierając się na drugiej ręce, zgina i unosi nogę odciążoną- „ amfibia”.

Zaczyna pełzać przy pomocy rąk _ „ foczenie”, na początku do tyłu a potem w przód. Robi pivoty, czyli obroty wokół osi pępka.

Posadzone siedzi samo, krótko, niepewnie, podpiera się z przodu.

Podciąga się w wózku lub leżaczku z leżenia do siadu trzymając się podpory lub osoby dorosłej.

Z leżenia na brzuchu podejmuje próby uniesienia miednicy i tułowia do góry opierając dłonie i stopy na podłożu ( z wykorzystaniem odruchu STOS)

Podtrzymywane pod pachami podejmuje próby stania, czasami stoi pewnie. Niektóre dzieci przytrzymywane pod pachami rytmicznie zginają i prostują nogi, czyli "sprężynują".

Rozwój społeczny i poznawczy

chwyta przedmioty chwytem nożycowym, czyli z użyciem kciuka
śledzi wzrokiem spadający przedmiot,
przekłada zabawkę z ręki do ręki, uderza zabawką o podłoże, potrząsa, pociąga za jej części
sprawnie wkłada pokarm do buzi
gaworzy i bawi się swoim głosem. Zaczyna zwracać uwagę na modulację i dynamikę głosu. Daje się wyróżnić pierwsze sylaby : ta, pa, na, to, bo, la
podejmuje dialog dźwiękowy z mamą
lubi słuchać piosenek
rozumie znaczenie słowa „ nie”
zaczyna rozumieć, że nie stanowi jedności z mamą
może wejść w okres tzw. lęku separacyjnego"
siedmiomiesięczne niemowlę odwraca głowę na dźwięk własnego imienia
umie zaznaczyć swoje zdanie

8 miesiąc życia

Pełza do przodu – naprzemiennie
Siedzi skośnie podpierając się z boku
Samo przechodzi z leżenia bokiem do siadu
Z leżenia na brzuchu unosi się do czworaków, buja się w tej pozycji
Siada samo lekko przytrzymywane za ręce
Pojawia się reakcja spadochronowa
Trzymany stoi na nogach

Rozwój społeczny i poznawczy

Poszukuje ukrytego na jego oczach przedmiotu
obraca w rękach przedmioty, upuszcza, ogląda, stuka, uderza
utrzymuje w rączkach po jednym z przedmiotów, stuka jednym o drugi
interesuje się nowymi zabawkami, odkrywa nowe właściwości zabawek
nadal chwyta chwytem nożycowym
gaworzy i wymawia całe łańcuchy sylabowe np.. Ma ma ma, ba ba ba
wsłuchuje się w wydawane przez siebie i innych dźwięki i je naśladuje
szepta
otwiera i zamyka buzię jak dorosły, je-imitując ruchy żucia
lubi oglądać siebie w lustrze
lubi zabawę w a-ku ku
nasilają się negatywne, lękowe zachowanie do osób nieznajomych
krzyczy by zwrócić na siebie uwagę
może wstydzić się obcych

9 miesiąc życia

Raczkuje, na początku nieskoordynowanie, a następnie naprzemiennie
Z pozycji siedzącej przechodzi do siadu bokiem , czworaków i odwrotnie
Wstaje przy meblach z klęku obunóż
Postawione przy meblach stoi – na szerokiej podstawie
Próbuje wdrapywać się na czworakach na schody
Siedzi samo, plecy wyprostowane, nogi lekko ugięte, bądź jedna noga zgięta aby zwiększyć płaszczyznę podparcia
Unosząc tułów i miednicę uzyskuje pozycję niedźwiadka
Trzymany pod pachami próbuje chodzić
Ściąga z głowy czapkę

Rozwój społeczny i poznawczy

Umie przyciągnąć do siebie zabawkę
Zaczyna chwytać drobne przedmioty chwytem pęsetowym
Uderza zabawkami o siebie
Często gaworzy
Wypowiada pierwsze słowa dwusylabowe np.. Baba, mama, tata, dada
Pojawia się gest wskazywania palcem
Zaczyna kojarzyć nazwy z osobami i przedmiotami
Naśladuje mimikę twarzy innej osoby, naśladuje proste ruchy ciała tj. pa-pa, kosi-kosi, nie ( kręcenie głową)
Rozpoznaje stany emocjonalne osób najbliższych i reaguje na nie np. na uśmiech uśmiechem
Reaguje na mimikę rodziców- jeśli mama uśmiecha się nie ma zagrożenia
Pojawia się dominacja stronna
Potrafi zaprzeczyć ruchem głowy, odepchnąć kogoś lub coś jeśli tego nie chce

10 miesiąc życia

Raczkuje sprawnie, naprzemiennie
Siedzi samo z wyprostowanymi nogami
Zaczyna samo wstawać przy łóżeczku, przy rodzicach, początkowo prostując obie kończyny dolne równocześnie, potem przez klęk jednonóż
Stojąc potrafi unieść nogę w górę,
Siada samodzielnie opierając się na łokciu , z leżenia bokiem
Opierając się na dłoniach unosi miednicę nad podłożę- chód na „ dużego misia”
Potrafi klęczeć przytrzymując się podpory
Podtrzymywane pod pachami koniecznie chce chodzić, przebierając nogami

Rozwój społeczny i poznawczy

Lubi bawić się zabawkami, które poruszają się po podłodze- ciągnąć, odpychać
Potrafi utrzymać dwa małe przedmioty w jednej dłoni
Lubi przeglądać szafy, szuflady, pudła
Łączy 2 części przedmiotu ze sobą
Próbuje wkładać klocki do odpowiednich otworów
Pojawia się coraz bardziej złożona manipulacja( wkładanie coś do czegoś, odrywanie
Lubi rymowanki przy których używa się rąk np. Kosi-kosi łapki
Łączy różne sylaby w przypadkowe słowa ( a-bu)
Wymawia 1-2 słowa nie zawsze wyraźnie
Porusza się w rytm muzyki
Próbuje nasladować obserwowane czynności
Reaguje na polecenie-daj kubek
Reaguje gniewem na zabranie mu zabawki
Pije z kubeczka przytrzymywanego przez dorosłego

11 miesiąc życia

Coraz sprawniej wstaje przy meblach
Chodzi bokiem trzymając się mebli, potrafi zrobić przysiad aby sięgnąć zabawkę z podłoża
Próbuje stać przez chwilę bez podparcia
Sprężynuje przy meblach- zginając i prostując nogi
Chodzi prowadzone za obie ręce lub pchając przed sobą np. chodzik

Rozwój społeczny i poznawczy

Bawi się zabawkami potrząsając, uderzając nimi, trąc o podłoże, upuszczając, obracając w dłoniach. Wkładając i wyjmując przedmioty, drąc, wysypując, rzucając
potrafi wykonać rękami dwie czynności równocześnie ( trzymać jedną dłonią klocek a druga jeść chrupek)
zaczyna różnicować czynności manipulacyjne w zależności od rodzaju zabawki
Rozpoznaje znajome przedmioty i osoby na obrazkach
Wypowiada słowa ze zrozumieniem, potrafi pokazać „ jakie jest duże”, podaje rękę na powitanie, robi „ pa-pa”
naśladuje odgłosy tj. cmokanie , kaszel, szczekanie psa, miauczenie kota itp.
Próbuje powtarzać słowa za dorosłym
Jest nieśmiałe w stosunku do obcych
Jedenastomiesięczne niemowlę rozróżnia coraz więcej smaków i zapachów
Zapamiętuje nazwy przedmiotów, na polecenie pokazuje paluszkiem znaną sobie osobę
Działa intencjonalnie
Dostrzega związki przyczynowo-skutkowe
Gestami bądź prostymi słowami umie wyrazić własne zdanie
Łatwo przechodzi od śmiechu w płacz
Przygląda się innym dzieciom
Wykonuje czynności, które zyskują aprobatę dorosłego

12 miesiąc życia

Chodzi trzymane za jedną rękę
Zaabsorbowane zabawą przestaje się podpierać i stoi kilka sek. samodzielnie
Stoi na szerokiej podstawie
Zaczyna stawiać pierwsze kroki, niektóre dzieci już chodzą , kucają aby podnieść zabawkę
Często upada
Chodząc dziecko może uruchamiać kompensacje poprzez zgięcie i uniesienie kończyn górnych i zaciśnięciu lub mocnym otwarciem dłoni, bądź przesunięcie środka ciężkości przed kolana (mechanizm Puttiniego)
Utrzymuje dobrą równowagę w klęku prostym
Lubi wspinać się na schody

Kiedy dziecko zaczyna chodzić staje się mniej uległe, niż kiedy było unieruchomione. Jest w ciągłym ruchu. Wyciszy się dopiero koło 2 roku życia

Rozwój społeczny i poznawczy

Dwunastomiesięczne niemowlę poszukuje nowych rozwiązań, eksperymentuje
Pojawia się manipulacja specyficzna ( używa przedmioty zgodnie z ich przeznaczeniem)- łyżkę do buzi, grzebień do włosów
Wkłada zabawki mniejsze do większych, wyjmuje, wciska ,by wydała dźwięk, ustawia wieżę i ja burzy
Lubi zabawy wodą, zaczyna bazgrać kredką
Zwraca uwagę na mimikę twarzy mamy i coraz lepiej ją rozumie
Rozpoznaje swoje odbicie w lustrze i przedmioty należące do niego ale tak naprawdę dopiero koło 2 roku życia dziecko w pełni świadomie widzi siebie w lustrze
Przewraca kartki w książce
Wskazuje palcem na różne przedmioty, może łączyć to ze słowem
Wypowiada słowa ze zrozumieniem np. mama, tata, nie, daj ( około 4-5 słów)
Uważnie słucha co się do niego mówi
Próbuje powtarzać słowa za dorosłym
Przyporządkowuje nazwy do ludzi, kojarzy wyrazy dźwiękonaśladowcze np. hau-hau z odpowiednim zwierzęciem lub przedmiotem
Wyraźnie reaguje na muzykę, słucha, klaszcze, rytmicznie ugina nogi
Aktywnie uczestniczy w ubieraniu i rozbieraniu, jedzeniu
Reakcje emocjonalne przenosi na zabawki np.. Uderza lalę gdy się gniewa
Śmieje się do rówieśników, wyciąga do nich rękę z zabawką
Protestuje kiedy chce się mu przeszkodzić w osiągnięciu celu, rozebraniu itp. chce być niezależne, chce samo jeść
Zaczyna kiwać głową na tak i nie
Lubi zabawy w naśladowanie mamy i taty a w szczególności rodzeństwa, uwielbia zabawy w „ aku-ku”. Dziecko będzie naśladowało fragmenty zabaw
Zaburzony może być rytm dnia , zwłaszcza snu
Potrafi utrzymać 2 mniejsze przedmioty w dłoni, lub jeśli nie zmieszczą w dłoni mogą włoży do buzi lub pod pachę
Uczy się układać klocek na klocku, na początku bez efektu

Rozwój dziecka w 1. roku życia

Obserwuj nas na:

Godziny otwarcia:

Wspomaganie rozwoju dzieci i młodzieży